Đàn ông có tuổi

Rất nhiều đàn ông tử tế, chân thành uể oải sống tới một ngày nào đó, bỗng tự nhìn ra rằng mình đã có tuổi thì hầu hết đều cảm khái thở dài. Mặc dù đức Phật đã thâm hậu từ bi giải thích chữ “lão”trong tứ đại khổ là lẽ đương nhiên nhưng đa phần đàn ông vẫn ngơ ngác. Thi hào đời Đường, Lưu Vũ Tích có bài thơ kiệt tác. Kim nhật hoa tiền ẩm/ Cam tâm tuý sổ bôi/ Đãn sầu hoa hữu ngữ/ Bất vị lão nhân khai. Dịch giả Tương Như phiên thành lục bát. Hôm nay uống rượu bên hoa/ Cạn dăm ba chén gọi là mua vui/ Chỉ e hoa nói nên lời/ Em không chịu nở cho người già nua.

Thật ra, khác với những phụ nữ, thỉnh thoảng ở đàn ông lại có nhiều người muốn già. Lý do cũng không đến nỗi quá bí hiểm phức tạp. Nhà văn Nguyên Hồng lúc đang viết sung sức được nhiều bạn văn và độc giả trân trọng mến bởi cái sở thích hồn nhiên ham uống rượu. Do vài ba nguyên cớ có vẻ “lăng nhăng”, đại loại to thì như cuộc đời xô đẩy bé thì như lương thiện mưu sinh nên mới ngoài bốn mươi ông Nguyên Hồng đã đem cả gia đình về chỗ cũ Nhã Nam vất vả...

Nhã Nam là vùng trung du, đất và đá hình như đều cằn làm cho rượu ở đấy hiếm khi ngon. Vì thế, nhà văn trong lúc tiện thể công tác đi lại ngược xuôi thì có lọ mọ tìm kiếm cầm theo một ít hảo tửu. Vào hồi ấy, nước ta còn nghèo và đang đói, nên Chính phủ có quy định cấm những loại rượu nấu từ gạo, đại khái gọi chung là “rượu lậu”để tránh những phiền toái không đáng, nhà văn đành phải để râu mà già. Phòng thuế công an chấp gì cái ông lão nhà quê đem theo bong bóng rượu, hoặc là thỉnh thoảng để ngâm hoặc là thỉnh thoảng để uống. Cát bụi chân ai của ông Tô Hoài có đoạn “Cán bộ thuế khám, Nguyên Hồng hạ chiếc bị trên vai áo nâu bạc xuống, một tay khoành lại đấm lưng, một tay lôi hũ rượu. “Đau lưng, đau lưng, phải có thang thuốc ngâm gia truyền này mới được. Anh thông cảm”. Không biết trên bộ râu nguỵ trang, hai con mắt nhanh như chớp”.

Nhà văn Nguyên Hồng nổi tiếng bần bạch, và tất nhiên khi ông chơi râu để chứng tỏ già thì không hẳn là chuyện rượu, đại loại ông còn muốn khoả lấp phủ che vài nỗi rưng rức đau lòng khác, nó hoàn toàn khác xa cái ông cụ cố trong hoạt kê tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng. “Chí bình sinh của cụ chỉ là muốn được làm một cụ Cố. Cho nên chưa năm mươi tuổi, cụ cũng đã làm ra vẻ già cả sắp chết: ra phố cụ phải mặc áo bông, chưa đến mùa rét cụ đã khoác cái áo ba đờ xuy dầy sù; Trước khi trả tiền phu xe, cụ phải ôm ngực ho rũ rượi hàng năm phút và đếm nhầm một xu để phu xe tưởng cụ đã lẫn lộn. Nằm dài bên khay đèn thuốc phiện, nghe ai nói chuyện, cụ cũng nhắm nghiền mắt lại, nhăn mặt khẽ gắt “Biết rồi, biết rồi, khổ lắm, nói mãi” mặc dầu cụ chưa hiểu đầu đuôi ra làm sao, mặc dầu cụ vẫn vui lòng lắng tai nghe”. Cái cụ cố này khát khao được già vì nghĩ rằng thế là “oách”. Trọng xỉ, kính lão đương nhiên là truyền thống phải giữ, bởi tuổi già luôn là sự thăng hoa của kiến thức của kinh nghiệm. Nhưng nói như Khổng Tử, cái gì “quá” cũng dễ dẫn đến “tệ”. Ở thời quân chủ xa xưa với thói quen “trọng nam khinh nữ” thì có nhiều “cụ cố” được lung tung tôn vinh, bất kể đạo đức tài năng của họ thật giả thế nào. Kha khá đông người đã nông nổi nghĩ, đàn ông vừa có râu vừa có da nhăn nheo thì luôn phải được tôn kính. “Nếu chỉ tính râu dài thì những con dê xồm xứng đáng là học giả”. Một triết gia Hy Lạp cổ đã cay đắng thốt.

Đàn ông trẻ của ngày hôm nay, ở bất cứ đâu, ở bất cứ chỗ nào cũng luôn chân thành sùng kính tôn trọng những đàn ông già, những người đã đúng là cha là anh của họ. Vì thế, họ sẽ vô cùng đau đớn khi có vài đàn ông có tuổi quá lo “Hoa không chịu nở cho người già nua” mà bỉ ổi đê tiện bỏ tiền đi bứt hoa. Một khuôn viên sẽ là tuyệt vời đẹp khi bên trên những luống hoa mơn mởn là những cây đại thụ trang nghiêm nhân hậu rủ bóng.

Nguyễn Việt Hà

->Read More...