Người đàn ông hát

Hồi chưa lâu lắm, khoảng cuối thập niên bảy mươi của thế kỷ trước, có một bộ phim của nước Liên Xô hùng cường “người đàn bà hát” được rất nhiều các thiếu phụ thị dân Việt, thỉnh thoảng lẫn lộn có cả nam trung niên, cực kỳ thích. Phim hư cấu dựa vào vài chi tiết đời thực của người đóng vai chính vốn là một nữ ca sĩ beo béo có thật, rất nổi danh tên là Alla Pugacheva. Nữ ca sĩ này hát tuyệt vời hay, có bốn hoặc năm lần hôn nhân gì đó, đương nhiên cuộc đời thăng trầm đau khổ, hỉ nộ ái ố lung tung hết cả. Bộ phim thành công ở ta tới mức, kể từ đấy trở đi, hễ bất cứ nữ ca sĩ nào beo béo một tí, hát hay một tí, đam mê dữ dội yêu một tí thì báo chí lại đồng thanh gọi đấy là “người đàn bà hát”. Điều này gây ra một sự hiểu lầm nhất định, hình như đàn ông ở phương Đông ít thích hát.

Thật ra, ngay từ thủa vời vợi xa, đàn ông đã biết và vô cùng thích hát. Cách đây hơn hai nghìn năm “Sử ký Tư Mã Thiên” đã dành những chữ trân trọng nhất để chép về một “người đàn ông hát” có tên là Kinh Kha, với nhiệm vụ vào tận kinh đô nước Tần hành thích bạo vương Tần Thuỷ Hoàng. “Mọi người đều mặc áo mũ trắng để tiễn. Đến trên sông Dịch Thuỷ, sau khi làm lễ tiễn hành lên đường, Cao Tiệm Ly gẩy đàn trúc, Kinh Kha vỗ nhịp mà hát theo điệu biến chuỷ, kẻ sĩ đều sụt sùi nức nở “Gió hiu hắt, chừ, Dịch Thuỷ lạnh ghê. Tráng sĩ ra đi, chừ, không bao giờ về”. Tiếng hát theo điệu vũ khẳng khái, mọi người trợn mắt, tóc đều dựng đứng xiên lên mũ”. (Sách đã dẫn – NXB Văn Học – trang 205). Các nam ca sĩ của ngày hôm nay, tuy không hề là thích khách, nhưng đôi khi cũng a dua bi tráng hát. Khán giả nhao nhao đứng xem, tóc tai tất thảy đều dựng đứng, một phần là do xịt keo một phần là bởi giá vé.

“Người đàn ông hát” thứ hai, cũng được sử minh bạch chép có tên là Từ Thứ, tự Nguyên Trực, một mưu sĩ đẳng cấp vào loại nhất thời loạn lạc Tam Quốc (213-280). Từ vốn người chí hiếu, bố mất sớm chỉ còn mẹ già (Từ mẫu rồi đây đi vào lịch sử Trung Hoa như là một tấm gương sáng ngời nhân cách, bà đã tuẫn tiết để ngay thẳng răn dạy con). Từ Thứ hồi trẻ lang thang giang hồ tìm chân chúa, cố ý ngẫu nhiên gặp Lưu Bị (về sau làm vua nước Thục), lúc ấy đang thất cơ lỡ vận. “Thứ bèn đứng giữa chợ, đội khăn cát bá, mặc áo vải thắt lưng thâm, vừa đi vừa hát “Non sông có bậc anh hào. Muốn tìm minh chúa, chúa nào biết ta” (Tam Quốc diễn nghĩa - bản dịch Phan Kế Bính). Lưu Bị cũng là loại quân vương biết thẩm âm, thoạt nghe lòng run rẩy kính trọng lắm, mời Thứ về làm quân sư. Từ Thứ chịu ơn lòng liên tài, giúp Lưu Bị giành những chiến thắng quân sự kinh hoàng. Thiên hạ hồi đấy đồn rằng, quân sĩ dưới trướng của Từ, hoặc hát tốp ca hoặc hát đơn ca đều hùng hồn hoành tráng. Tuy nhiên, kiểu hát chủ động xin việc của Từ Thứ đã thất truyền, bây giờ các nam ca sĩ trẻ mới nho nhoe năng khiếu hát, đã có một đống bầu sô núp đằng sau lăng xê đủn đít.

Nói như vậy không có nghĩa ngày xưa đàn ông chỉ toàn hát những tráng ca những hùng ca mà họ hát tình ca cũng vô cùng “mả”. Tư Mã Tương Như đời Hán (179 - 117 trước CN) có văn tài, vừa đẹp giai vừa đàn giỏi, tính khí phóng túng hào hoa. Một lần được một đại gia mời đến chơi nhà, nhác thấy ái nữ Trác Văn Quân của ông này đẹp dã man thì động tâm, bèn giở chiêu “đàn sáo” gân cổ nỉ non bài “Phượng cầu hoàng” với ca từ thiết tha quyến rũ hao hao sến gần bằng các tác phẩm của các nhạc sĩ họ tên có chữ “Bảo”. Tất nhiên cô bé kia (cũng giống hệt các cô bé bây giờ) nông nổi trúng mưu, nửa đêm trèo tường bỏ nhà bỏ bố bỏ mẹ trốn theo giọng ca vàng. Có điều, Tư Mã Tương Như khác hẳn một số đàn ông biết hát đương đại, sau khi rủ rê con gái nhà người ta xong thì chung thủy sống cho đến lúc răng long đầu bạc. Hai vợ chồng vất vả lương thiện mở quán rượu mưu sinh, những lúc ế khách thì rũ rượi nhìn nhau song ca hát. Thế nhưng, về chuyện bi thảm ái tình thì chàng Tư Mã không làm sao so được với Trương Chi, một ngư dân Việt bình dị. Trương Chi có giọng ca bẩm sinh, và chàng chỉ hát bằng máu bằng nước mắt cùng nỗi thăm thẳm cô đơn cao ngạo của thiên nhiên. Cái giọng ca đấy thì trình độ cách tân như ban giám khảo “bài hát Việt” cũng đành chịu, nó duy nhất chỉ lọt vào tim một thiếu nữ. Tai hại thay, thân phụ của nàng là một quan chức tai gỗ không biết cảm thông. Tuyệt vọng vì thất tình, chàng Trương kiệt sức tắt giọng. Khối u tình trong trắng của chàng Trời Đất không nỡ phụ, vì thế hôm nay nó vẫn còn ngân nga ở những vùng sâu xa sông nước nơi không có truyền hình ti vi.

Có thể nói, ở bất cứ thời nào đàn ông thích hát cũng đông chẳng hề kém đàn bà, đặc biệt là thời nay số đàn ông đi hát luôn là con số vượt trội. Cứ nhìn các quán karaoke có tiếp viên nữ thì biết. Đàn bà ở những chỗ đấy thỉnh thoảng cũng được phép hát nhưng nói chung kỹ thuật thanh nhạc còn non. Đại loại, phải luyện tập chăm chỉ lắm thì may ra mới lọt vào vòng hai của “Sao Mai điểm hẹn”.

Nguyễn Việt Hà

->Read More...