Đàn ông sành ăn

Những đàn ông biết ăn sành đã có từ rất lâu rồi, lâu không kém gì những đàn ông biết viết văn hoặc những đàn ông biết đạo lý. Kinh Đại Tạng cho rằng, các chúng sinh đầu tiên xuất hiện từ Quang Âm Thiên thì không cần thực phẩm.

Chỉ khi tới cái thế gian này, bị vị ngọt của đất cám dỗ, họ tự đánh mất hào quang và đành ở lại. Tất nhiên, việc họ chủ động đánh mất thần thông hoặc bị động rơi mất thì kinh không chép, có lẽ muốn tránh nói sâu về cái ma lực khủng khiếp của việc ẩm thực. Thật ra, nhu cầu ăn uống chỉ đơn giản là một thao tác nhằm duy trì sự tồn tại và có ở mọi loại sinh vật biết động đậy. Nhưng không hiểu sao cái nhu cầu tối giản ấy lại thăng hoa bỗng dưng trở thành tinh tế cầu kỳ phức tạp. Con người may mắn được thượng đế ưu ái, đâm tự mãn tự tin nghĩ mình là chúa tể, vì thế khẩu khiếu ẩm thực cũng quan trọng tự nhân lên gấp hàng ngàn lần. Om, hầm, nướng xào, quay, rán, hết làm tái rồi làm gỏi. Đến thanh bạch cơm chay cũng rắc rối thành cỗ. Miếng ăn không còn là miếng thịt nữa mà chấp chới bay thành miếng vinh miếng nhục, thậm chí còn có cả chuyện sinh tử.

Thời Xuân Thu bên Tầu (722 - 479 trước CN) ở nước Trịnh có một vị đại thần nhất đẳng vốn người hoàng tộc tên là công tử Tống. Công tử Tống thích ăn ngon và sành ăn đến mức mặc kệ nhân dân đói khổ húp cháo cầm hơi, trong nhà lúc nào cũng ăm ắp đầy sơn hào hải vị. Ông ta có một tật lạ (gọi là năng khiếu thiên bẩm cũng được) cứ mỗi khi trước lúc được ăn món gì độc đáo thì ngón tay trỏ chợt nhiên rung lên nhè nhẹ. Kiểu “xi nhan” này chỉ phổ biến trong vài thân thích đồng liêu và được đám bạn nhậu bộ trưởng sành ăn nể trọng vô cùng. Một lần vua Trịnh mời các đại thần đến họp bàn về tiết kiệm ngân sách, như thường lệ sau họp, vua tổ chức một đại tiệc xa xỉ. Sáng sớm hôm ấy, ngón tay trỏ công tử Tống khẽ rung, ông ta hớn hở thông báo trong nội bộ là hôm nay được chén một món cực kỳ đặc biệt. Quả nhiên tan họp, vua Trịnh tuyên bố sẽ đãi mọi người món thịt Giải. Hội nhậu của công tử Tống nhìn nhau tủm tỉm cười. Vua ngạc nhiên tò mò hỏi, công tử Tống vốn là trung thần đành bật mí. Vua Trịnh hơi hơi đố kỵ, âm thầm bảo nhà bếp bớt bát thịt của công tử Tống. Trung thần bị vua bỡn hụt ăn, tiếc giận run hết cả chín ngón tay còn lại, vài ngày sau lẻn vào chỗ vua ngủ lấy cái bì đất đè lên mồm vua rồi giết. Chính sử kinh hoàng chép lại chuyện này, sau khi phê phán đủ điều thì đành miễn cưỡng xếp công tử Tống vào mục “nhân vật chí” phần “sành ăn”.

Đàn ông mà sành ăn thì thời nào cũng hiếm, ngoài chuyện tử vi cung Mệnh có sao Thiên Trù, Hoá Lộc thì bắt buộc phải là người từng trải lịch duyệt. Đám 8X bây giờ ở thi ca truyện ngắn tiểu thuyết đều có thành tựu, nhưng riêng chuyện ăn uống thì còn ngây ngô lắm. Ngạn ngữ phương Tây, sau khi sàng lọc vất vả mãi mới tạm đúc kết được hai loại, đó là nhà văn lỡ cỡ trung niên và linh mục không còn trẻ. Nam văn sĩ biết ăn sành là điều khả dĩ dễ giải thích. Bọn họ tuy chung thân khó nghèo nhưng đôi lúc cũng ngẫu hứng sung túc. Hoặc đột ngột được mời vào đoàn làm phim chào mừng những ngày lễ lớn, hoặc được các đại gia dư dật yêu văn nghệ rủ đi nhậu. Nói như nhà văn Vũ Bằng, đàn ông sành ăn là phải được ăn nhiều, thậm chí còn phải biết ăn tạp. Ăn uống mà khệnh khạng gẩy gót như ông Nguyễn Tuân là ăn điệu chứ đâu phải ăn sành. Lên miền núi thì chén thắng cố, xuống miền biển thì nuốt mắm cá. Vào Nam nhai rắn rết kỳ nhông, ra Bắc dùng chuột đồng thịt chó. Mồm miệng thích nghi phóng khoáng tung hoành, từ ngàn xưa văn chương thù tạc đã đứng hẳn riêng thành một dòng lẫm liệt. Không phải ngẫu nhiên mà các văn sĩ tài danh trung niên thường đau ở hai chỗ, tâm hồn và bao tử. Linh mục sành ăn thì khó lý giải hơn, ngoài chuyện bị bôi bác từ đám tiểu thuyết gia (cứ đọc Oăntơ Xcốt hay Anphôngxơ Đôđê là biết) thì nhiều người tử tế cho rằng tại hoàn cảnh khách quan, các cha xứ được đám con chiên chiều chuộng hơi bị quá.

Loại đi vài điều dung tục thì đàn ông sành ăn hầu hết đều là người đáng kể. Đa phần bọn họ mang vẻ quý phái có học. Do chân thành trân trọng trước những công phu lao động chế biến thực phẩm, thao tác và phong cách ăn uống ở họ đã thành văn hoá thành nghệ thuật. Sành ăn không hẳn là biết ăn món quái lạ đắt tiền. Cũng như bàn về ẩm thực không phải là đem tu từ bóng nhẫy của bếp núc ra tả. Thành ngữ Hán Nôm Việt có câu “Nhất ẩm nhất trác giai do tiền định”. Miếng ăn miếng uống là kết tinh của không biết bao nhiêu kiếp.

Vì thế đàn ông biết ăn sành phảng phất trông hao hao giống như là đắc đạo.

->Read More...