Đàn ông ăn sáng

Trong những thao tác nạp dinh dưỡng với mục đích thuần túy nhằm để nuôi sống mình, hầu hết đám đàn ông ở các đô thị đều rất chăm chú cần mẫn tập trung vào ba bữa ăn. Bữa sáng, khoảng từ bảy đến chín giờ. Bữa trưa, khoảng từ 11 giờ đến 13 giờ và nếu là dân nhậu thì sẽ đến chừng 16 giờ 30 phút, giờ tan tầm của những ông bố hiền lành mẫu mực. Bữa tối, khoảng từ 18 giờ 30 phút đến 20 giờ (tất nhiên nếu không là dân nhậu). Trong ba lần nạp cơm, nạp rượu, nạp linh tinh các món khô món ướt ấy thì với đại đa số đàn ông, bữa sáng là khoan khoái thú vị nhất. Nó độc đáo vì là bữa ăn truyền thống và hợp pháp ở tiệm, ở quán, ở gánh vỉa hè mà không bắt buộc phải có sự hiện diện của gia đình. Bây giờ, chẳng có đàn ông hiện đại nào lại mời bố mời mẹ cùng đi ăn sáng cả. Và ngay với vợ cũng là chuyện vô cùng hiếm, cho dù tay hiền thê đó có đi làm cùng tuyến, thậm chí còn là đồng sự đồng liêu. Ăn sáng là phải phóng khoáng dông dài với vài thằng bạn thân, nếu không cũng phải "ép phê" hồi hộp với con bé bồ nhí. Không hẳn ngẫu nhiên mà người ta gọi bữa sáng là ăn quà. Nếu thêm vợ thêm con thì đã là cơm chứ đâu còn là phở, là bún, là mì, là miến.

Ăn sáng ở đám đàn ông công chức trung lưu thường là các quán cà phê máy lạnh, đa phần là món khô (món chan nước cũng nhiều nhưng khó nuốt, về độ tinh tế thì thua xa các gánh ngoài đường), hoặc bánh mì patê trứng ốp lết kiểu Tây, hoặc bánh bao há cảo hủ tíu trộn kiểu Tầu, hoặc bánh cuốn xôi trắng thịt kho thêm giò chả kiểu Ta. Nói chung, đồ ăn ở đấy giống hệt như tính tình đám thực khách, an toàn phẳng phiu không đến nỗi quá tệ nhưng chẳng bao giờ là xuất sắc. Các tay thị dân già sành điệu thì thích các quán, các gánh cũ kỹ vỉa hè, hầu hết đều khuất khúc trong lam nham phố cổ. Những hàng những quán lâu đến nỗi mà cô chủ bây giờ tuổi đã sồn sồn, mỗi khi chần thêm mấy nhánh hành củ cho ông khách quen thỉnh thoảng lại buột mồm "Hồi còn mẹ cháu, cụ vẫn nói là ông thích nhất ăn thịt gà ở chỗ lưng". Ông thực khách cao bồi có tuổi lọc lõi với cái mũ phớt bỗng rưng rưng ngầm nuốt nước bọt đang chứa chan quanh hàm răng giả, bồi hồi nhớ về hơn năm mươi năm trước từng trong trắng dẫn mối tình đầu ra ăn bún mọc cũng ở quán này.

Bình thường đàn ông ăn sáng đại loại sẽ tầm thường như vậy, thế nhưng trong suốt chiều dài lịch sử ẩm thực của nhân loại đôi khi chợt có những cú điểm tâm bữa sớm khét tiếng khác thường. Dựa vào cuốn "Sử ký" vĩ đại của Tư Mã Thiên, tiểu thuyết "Đông Chu liệt quốc" đã chép chuyện thái tử Đan người nước Yên mời hiệp sĩ Kinh Kha ăn sáng. Nguyên thái tử Đan có thâm thù với Tần Thủy Hoàng, nên công phu vất vả đi tìm người hành thích gã bạo vương vốn là con đẻ nhà họ Lã. Gặp được Kinh Kha, thái tử mừng lắm, yêu chiều mọi nhẽ. "Sáng sớm một ngày, Đan làm tiệc đãi ở Hoa Dương đài, cho một mỹ nhân yêu quý nhất của mình ra mời rượu, lại sai người đẹp gẩy đàn làm vui. Kinh Kha thấy hai tay mỹ nhân trắng muốt như ngọc thì khen rằng tay đẹp quá. Tiệc tan, Đan sai nội thị lấy mâm ngọc đem phẩm vật biếu Kinh Kha. Kha mở ra xem thì là hai bàn tay mỹ nhân vừa rồi, thái tử cho chặt đi để dâng Kha cốt tỏ cho Kha biết là thái tử không tiếc Kha cái gì" (Sách đã dẫn - hồi 107). Cái kiểu điểm tâm có khuyến mãi kiểu này đến nay đã thất truyền, lý do là bất khả giải thích.

Kinh Kha được ăn sáng đã xa xỉ, nhưng vị vua Ba Tư Shahryah trong chuyện kể "Nghìn lẻ một đêm" mới thật sự kinh hoàng. Ông ta bị vợ ngoại tình, một chuyện đương nhiên nhỏ như con thỏ. Có điều, vì là một vị tột đỉnh quân vương nên ông ta không thể chịu nổi cái hệ lụy từ "quy luật của muôn đời" đó. Ông ta phản ứng bằng cách chuẩn bị bữa sáng từ đêm hôm trước mà thực đơn là một thiếu nữ đồng trinh. Đều đặn mỗi sớm tỉnh giấc, đánh răng rửa mặt xong bèn "đét xe" bằng đầu cô gái. May cho đàn bà nước ấy, có một thiếu nữ tên là Sheherazade (theo dịch giả Phan Quang thì tiếng Ả Rập nghĩa là con gái Hằng Nga). Và vì đồng hương với thằng Cuội nên nàng bốc phét thành thần. Ngay từ giữa đêm, Sheherazade đã liên tục ba hoa kể những chuyện bịa đặt hoang đường ly kỳ. Đến lúc vua ăn sáng thì nàng kêu mệt đòi nghỉ. Hồi ấy chưa có vô tuyến hiện hình, thú vui giải trí nghèo nàn nên Shahryah đành dùng bữa qua loa rồi đợi tối tò mò nghe tiếp. Cứ thế kéo dài xấp xỉ ba năm, khi Sheherazade hết chuyện thì nàng đã kịp đẻ với vua một đống con. Không muốn những đứa con mình phải mồ côi mẹ, vua đành ngậm ngùi sống chung với một của nợ vào loại lắm mồm nhất trong số những đàn bà. Kể từ đấy, đàn ông có thói quen vừa ăn vừa xem phim truyền hình dài tập. Tại nhiều nước văn minh Nam Mỹ, người ta vinh danh Sheherazade là nữ tổ sư của loại phim trường thiên ti vi.

Nguyễn Việt Hà

->Read More...